Τι είναι η μετατόπιση; Ένας πιο συνθετος ορισμός της μετατόπισης είναι η κίνηση με προσανατολισμό στην μπάλα. Ο σκοπός της μετατοπισης είναι ξεκάθαρος: μετακίνηση στο γήπεδο, για να είμαστε πιό κοντά στο παιχνίδι. Όταν ο αντίπαλος έχει την κατοχή, η μπάλα γίνεται το σημείο εστίασης της αμυνόμενης ομάδας. Η ομάδα αυτή μετατοπίζεται μαζί με την μπάλα. Η ματατόπιση αυτή δεν περιορίζεται μόνο στη γραμμή που είναι κοντά στην μπάλα, αλλά αφορά όλες τις γραμμές.
Αρχές
Η αρχή της μετατόπισης προκύπτει από την λογική ότι είναι πολύ πιό δύσκολο για μια ομάδα να διατηρήσει την κατοχή σε περιορισμένο χώρο, παρά σε μεγαλύτερο χώρο. Δεν πρέπει να δίνεται χρόνος και χώρος στον αντίπαλο παίκτη που έχει την κατοχή να παίξει ελεύθερα. Και οι συμπαίκτες του πρέπει να καλύπτονται στενά. Η αμυνόμενη ομάδα δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τους ελεύθερους αντιπάλους στην άλλη πλευρά του γηπέδου, γιατί είναι δύσκολα προσβάσιμοι. Και όταν ακόμα γίνει αλλαγή παιχνιδιού, η αμυνόμενη ομάδα έχει αρκετό χρόνο για να μετατοπιστεί στην άλλη πλευρά του γηπέδου, καθώς η μπάλα θα κινείται για κάποιο διάστημα.
Ζώνη
Η άμυνα βασίζεται στη ζώνη. Οι παίκτες δεν μαρκάρουν αντίπαλο, αλλά καλύπτουν μια ζώνη στο γήπεδο. Ο χώρος που πρέπει να καλυφθεί εξαρτάται από την θέση της μπάλας. Ο άξονας του γηπέδου πρέπει να είναι καλά καλυμμένος, καθώς είναι ο πιο σύντομος και πιό επικύνδυνος δρόμος προς την εστία. Εάν οι παίκτες ξεχαστούν και δεν συμμετέχουν στην κινηση του παιχνιδιού, τότε θα δημιουργηθεί πολύς χώρος στον άξονα, κάτι μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις μπροστά στην εστία.
Διάταξη – Σύστημα
Η σωστή μετατόπιση είναι κάτι που μαθαίνεται στην προπόνηση. Δεν εξαρτάται μόνο από από τη διάταξή σας, αλλά και από τη διάταξη του αντιπάλου. Επιπλέον, εξαρτάται από τις προθέσεις παιχνιδιού της ομάδας σας και του αντιπάλου. Όταν και οι δύο ομάδες παίζουν 4-4-2, ο μέσος που βρίσκεται στην πλευρά της μπάλας μπορεί να πιέσει τον αντίπαλο μπακ και ο μπακ της ομάδας σας μπορεί να καλύψει τον αντίπαλο μέσο. Στην άλλη πλευρά του γηπέδου ο μπακ και ο μέσος της ομάδας σας πρέπει να μετατοπιστούν στον άξονα. Οι κεντρικοί αμυντικοί καλύπτουν τους 2 επιθετικούς. Άλλη μια πιθανότητα είναι να αναθέσετε στους μπακ να καλύπτουν τους δύο επιθετικούς ενόσω οι μέσοι της ομάδας σας καλύπτουν τους αντίπαλους μέσους. Στην κατάσταση αυτή οι επιθετικοί σας πρέπει να μετατοπιστούν λιγάκι περισσότερο από το κανονικό για να πιέσουνε τους μπακ.
Αγωνιστικές προθέσεις
Οι επιλογές σας εξαρτώνται, επίσης, από τις δικές σας αγωνιστικές προθέσεις. Εάν ο αντίπαλος επιλέγει να αναπτυχθεί από την άμυνα και εσείς θέλετε η ομάδα σας να επανακτήσει γρήγορα την κατοχή, τότε θα πρέπει να ασκήσετε πρέσινγκ. Στην περίπτωση αυτή, η ομάδα σας πρέπει να μετατοπιστεί γρήγορα και να περιορίσει τους χώρους όσο το δυνατόν περισσότερο. Εάν ο αντίπαλος επιλέγει να χρησιμοποιεί συχνά την μακρινή πάσα, τότε η ομάδα σας θα πρέπει να τραβηχτεί πίσω για να κλείσει αυτούς τους χώρους. Στην περίπτωση αυτή, η μετατόπιση θα είναι λιγότερο έντονη. Σε γενικές γραμμές, οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται μέσα στην ομάδα, αλλά μπορεί και να φιαφέρουνε από παιχνίδι σε παιχνίδι.
Προπόνηση
Η μετατόπιση μπορεί κάλλιστα να διδαχθεί στην προπόνηση, μέσω μικρών παιχνιδιών (5 x 5, 7 x 7) ή παιχνίδια εξάσκησης. Είναι καλό να προπονείτε τη μετάβαση πάνω στη διάταξη της ομάδα σας, έτσι ώστε κάθε παίκτης να μπορεί να μαθαίνει τα ειδικά καθήκοντα της θέσης του. Μπορεί να δωθεί ιδιαίτερη έμφαση ξεχωριστά στους επιθετικούς, στους μέσους, στους αμυντικούς ή σε κάποιον συνδυασμό τους. Ο κύριος στόχος είναι οι επιλογές αναφορικά με την μετατόπιση και την κάλυψη να γίνονται αυτόματα, αντανακλαστικά. Η προπόνηση μπορεί να είναι καθοριστική. Αν κάποιες από τις παραπάνω πτυχές δεν βγαίνουν σωστά στην προπόνηση, ο προπονητής πρέπει να παρεμβαίνει αμέσως, γιατί τα λάθη στη διάρκεια των προπονήσεων θα επαναληφθούν και στον αγώνα.
1. Εκτέλεση
Όταν ο αντίπαλος δίνει πάσα σε έναν παίκτη στις πτέρυγες, τότε ολόκληρη η ομάδα θα πρέπει να μετατοπιστεί. Η μετατόπιση δεν περιορίζεται μονάχα στους παίκτες που βρίσκονται κοντά στην μπάλα –οι οποίοι θα πρέπει να μετατοπιστούν προς την μπάλα- αλλά αφορά και τους υπόλοιπους παίκτες, οι οποίοι θα πρέπει να μετατοπιστούν διαγώνια προς τα πίσω. Με αυτόν τον τρόπο καλύπτουν τους συμπαίκτες τους που μετατοπίζονται προς την μπάλα. Σε όλο το μήκος και το πλάτος του γηπέδου, οι παίκτες αλληλοκαλύπτονται μετατοπιζόμενοι διαγώνια πίσω από τον μπροστινό τους παίκτη. Για μια επιτυχή μετατόπιση των γραμμών, είναι απαραίτητο να έχει προηγουμένως καθοριστεί ο τρόπος που θα πραγματοποιηθεί. Όταν, για παράδειγμα, ο 11 καλύπτει τη γραμμή μεταβίβασης στα πλάγια, ο 9 θα πρέπει να καλύπτει τη γραμμή μεταβίβασης προς τα πίσω. Όταν, όμως, ο 11 καλύπτει την πάσα προς τα πίσω, οι 3, 5, 8 και 10 θα πρέπει να μετατοπιστούν μπροστά από τους αντιπάλους τους ώστε να υποκλέψουν μια μπροστινή πάσα. Οι παίκτες αυτοί θα πρέπει, με τη σειρά τους, να καλύπτονται από τους 2, 4 και 6.
2. Ελεύθεροι χώροι
Εάν όλη η ομάδα μετατοπίζεται γρήγορα και σωστά, ο αντίπαλος θα στριμωχτεί άσχημα. Οι χώροι θα είναι περιορισμένοι, θα υπάρχει κάλυψη στο κέντρο και οι επιλογές μεταβίβασης θα είναι περιορισμένες. Βλέπετε καθαρά πως όλοι οι παίκτες αλληλοκαλύπτονται. Ο 4 είναι τοποθετημένος διαγώνια πίσω από τον 5, ο 3 διαγώνια πίσω από τον 4 και ο 2 διαγώνια πίσω από τον 3. Εάν κάποιος κάνει το λάθος, θα υπάρχει πάντα κάποιος συμπαίκτης να τον καλύψει. Αν η μπλε ομάδα μπορέσει με μεγάλη πάσα να κάνει αλλαγή παιχνιδιού, το παιχνίδι θα μετατοπιστεί στην άλλη πλευρά του γηπέδου. Έτσι, ο 7 και ο 6 θα πιέσουν στην μπάλα και θα καλύπτονται από τον 11 και τον 8. Όμως ο πρωταρχικός στόχος είναι να εξασφαλίσουμε ότι η μπλε ομάδα δεν θα μπορέσει να φτάσει στον ελεύθερο χώρο στην άλλη πλευρά του γηπέδου.
3. Διαγώνια κάλυψη
Η διαγώνια κάλυψη είναι μια πιο συντηρητική μορφή κάλυψης. Στη διαγώνια κάλυψη το γήπεδο χωρίζεται σε δύο τρίγωνα. Όλοι οι παίκτες πρέπει να τοποθετούνται σε ένα από τα δύο αυτά τρίγωνα, ώστε να εμποδίσουν τον αντίπαλο να φτάσει στην εστία. Το μειονέκτημα αυτής της κάλυψης είναι ότι αντίπαλος μπορεί εύκολα να κάνει αλλαγή παιχνιδιού. Στην περίπτωση αυτή, μπορείτε να απαντήσετε σχηματίζοντας ένα τρίγωνο στην άλλη πλευρά του γηπέδου, με τον 7 να είναι ο πιο προωθημένος παίκτης. Η στρατηγική αυτής της κάλυψης έγγυται στην τοποθέτηση όλων των παικτών σας ανάμεσα στην μπάλα και στην εστία. Δεν ενδείκνυται, ωστόσο, όταν η ομάδα σας χάνει, γιατί ο αντίπαλος μπορεί εύκολα να διατηρήσει την κατοχή στην τελευταία γραμμή του.
Άσκηση 1: 9 ν 5 με εστία
Οργάνωση
Στο μισό γήπεδο παίζουν 9 ν 5 με 1 τερματοφύλακα.
Τοποθετείτε τους παίκτες σύμφωνα με το σύστημα που επιλέγετε στους αγώνες σας. Η ομάδα των 9 προσπαθεί να διατηρήσει την κατοχή. Η ομάδα των 5 προσπαθεί να κερδίσει την μπάλα και να σκοράρει. Όταν η μπάλα βγαίνει έξω την επαναφέρει πάντα ο τερματοφύλακας. Αν η αμυνόμενη ομάδα πραγματοποιήσει 8 συνεχόμενες επαφές σημειώνει έναν πόντο. Σημειώνεται 1 πόντος για κάθε γκολ (και από τις δύο ομάδες).
Σημεία προσοχής:
Ένας παίκτης πρέπει να καλύπτει τις μεταβιβάσεις προς τα πίσω.
Πρέπει να μπορέσουν οι παίκτες να περιορίσουν τον αντίπαλο σε μια γωνία.
Μετά από λαθεμένη μεταβίβαση πρέπει να ασκείται αμέσως πίεση.
Ποτέ να μην πιέζουν οι παίκτες ατομικά.
Άσκηση 2: Παιχνίδι 8 (+ τερματοφύλακας) ν 6
Οργάνωση:
Η ομάδα των 8 ξεκινά πάντα με κατοχή. Προσπαθούν να σκοράρουν στις 3 μικρές εστίες.
Η ομάδα των 6 (μέσοι και επιθετικοί) προσπαθούν να κερδίσουν την κατοχή με τη σωστή μετατόπιση. Η ομάδα των 6 έχει 1 ευκαιρία να σκοράρει. Εάν αποτύχει, τότε ο τερματοφύλακας ξεκινάει ξανά το χτίσιμο της επίθεσης των αντιπάλων.
Οι 8 παίζουν με 1-2-1-3
Οι 6 παίζουν με 3-3
Σημεία προσοχής:
Η ομάδα πρέπει να μετατοπιστεί διαγώνια προς την πλευρά του αντίπαλου αμυντικού που είναι κάτοχος της μπάλας για να καλύψει θέσεις. Και πιο συγκεκριμένα, το εξτρέμ να πιέσει τον κάτοχο της μπάλας, το αντίθετο εξτρεμ να κινηθεί προς τα μέσα για να καλύψει τους μεσαίους παίκτες, και ο αντίθετος μπακ να πάει και αυτός προς τα μέσα για να προσφέρει κάλυψη.
Παιχνίδι 7 ν 7 + τερματοφύλακες
Οι επιθετικοί και οι μέσοι παίζουν εναντίον των αμυντικών και αναπληρωματικών.
Η ομάδα προσανατολίζεται και κινείται ανάλογα με το πού θα δώσει ο τερματοφύλακας την πρώτη πάσα.
Και οι 2 ομάδες παίζουν με 4-3.
Σημεία προσοχής:
Πρεσάρουμε τα ακραία μπακ
Κλείνουμε στο κέντρο όταν οι αντίπαλοι παίκτες του άξοαν έχουν την κατοχή.
Τα εξτρέμ πρέπει να μαρκάρουν τους τελευταίους αμυντικούς όταν αυτοί ανεβαίνουν στην επίθεση. Ο απομακρυσμένος μπακ είναι υπεύθυνος για την κάλυψη χώρου στη δική του πλευρά.
Οι κεντρικοί αμυντικοί πρέπει να κλείνουν τις γραμμές μεταβιβάσεων προς τους επιθετικούς καλύπτοντας κάθετα.
